80 jaar vrijheid | Het bijzondere verhaal van Erwin Bevins

In aanloop naar de bevrijdingswedstrijd tegen Vitesse delen we meerdere verhalen over de bevrijding van Leeuwarden. Vandaag: het verhaal van Erwin Bevins, de Amerikaanse piloot die eind 1943 een vliegtuigcrash overleeft en daarna met hulp van het verzet uit Duitse handen blijft.

In de Tweede Wereldoorlog ligt Friesland in de frontlinie van een hevige luchtoorlog. Duizenden geallieerde bommenwerpers vliegen vanaf vliegbases in Engeland naar doelen in Duitsland – over de hoofden van de Friezen. Vanaf het vliegveld in Leeuwarden (toen een Duitse basis: Fliegerhorst Leeuwarden) gaat de Duitse luchtmacht in de tegenaanval. De verwoesting is groot: tussen 1940 en 1945 storten in en om Friesland meer dan vijfhonderd vliegtuigen neer, met meer dan tweeduizend slachtoffers tot gevolg.

Veel bemanningsleden komen om het leven, raken vermist of worden krijgsgevangen genomen. Een enkeling overleeft. Overleven als geallieerde vlieger in bezet gebied is levensgevaarlijk. Sommigen vallen in handen van de bezetter, anderen krijgen hulp van het Friese verzet.

Zoals de Amerikaan Erwin Bevins, tweede luitenant van de United States Army Air Forces. Zijn B-24 bommenwerper Tail End Charlie wordt op 22 december 1943 bij Mirns geraakt door een Duits jachtvliegtuig. Het toestel stort neer op het kerkhof van het dorp. Van de tien bemanningsleden komen er zeven om. Twee worden krijgsgevangen genomen. Bevins weet zich met zijn parachute in veiligheid te brengen.

In de dagen erna krijgt hij hulp van het Friese verzet. Hij duikt onder – eerst in Mirns, later op meerdere adressen, onder meer in Warga. Bevins houdt het 473 dagen vol in de onderduik. Daarmee is hij een van de langst ondergedoken geallieerde vliegers in Nederland. Zijn ouders in de Verenigde Staten blijven al die tijd in onzekerheid. Pas na de bevrijding, in 1945, krijgen ze een telegram dat hun zoon nog leeft en onderweg is naar huis.

Deze verhalenserie komt mede tot stand door het Fries Museum, waar nu in het kader van 80 Jaar Vrijheid de grote tentoonstelling ‘IMPACT: De luchtoorlog in Friesland’ te zien is. De Stichting Missing Airmen Memorial Foundation (SMAMF) doet onderzoek naar de bemanning van vliegtuigen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn neergestort in Friesland. In hun (recent geactualiseerde) database vind je niet alleen de crashlocaties en type vliegtuig, maar soms ook de namen van bemanningsleden en zelfs details over hun missies.